O CEIP Agro do Muíño de Bertamiráns converteuse recentemente nun lugar onde a educación foi máis aló das materias do currículo. A visita dos representantes comarcais da asociación Solidariedade Galega co Pobo Saharauí (SOGAPS) serviu para presentar ao alumnado unha iniciativa solidaria que leva máis de trinta anos transformando veráns e conciencias: o programa Vacacións en Paz.
Máis que unha proposta de acollida, trátase dun acto de compromiso colectivo, no que familias galegas abren os seus fogares a nenos e nenas saharauís que viven durante todo o ano en condicións extremadamente duras nos campamentos de refuxiados de Tindouf, no suroeste de Alxeria.
Vacacións en Paz naceu en 1991 como resposta á petición do goberno da República Árabe Saharauí Democrática (RASD), co obxectivo de proporcionar unha estadía segura e humanamente rica a menores que viven en situación de exilio. Desde entón, cada verán, centos de familias en Galicia acollen a estes nenos e nenas durante os meses de xullo e agosto, ofrecéndolles atención médica, unha dieta equilibrada, aprendizaxe en galego e castelán, e sobre todo, un fogar temporal cheo de afecto.
Este verán, sete menores saharauís pasarán a tempada estival no concello de Ames, distribuídos en seis familias acolledoras, unha delas acollendo a dous irmáns. A maioría destas familias repiten experiencia, o que fala do impacto positivo que o programa ten tanto nos menores como nos fogares que os reciben.
Desde SOGAPS animan ás familias amesás a sumarse, xa que existe posibilidade de ampliar o número de nenos se aumenta a dispoñibilidade de acollemento.
Os nenos e nenas saharauís que participan no programa viven nos cinco campamentos de refuxiados situados preto da fronteira con Marrocos. Alí, a vida é extremadamente dura: acceso moi limitado a auga potable (só 12 litros por persoa e día), alimentación dependente da axuda internacional, escasa infraestrutura médica, e temperaturas que no verán poden superar os 50ºC.
Nese contexto, Vacacións en Paz é moito máis ca un descanso estival. É unha oportunidade para que estes menores: reciban atención sanitaria, poidan refuxiarse temporalmente das condicións extremas do deserto, aprendan galego e castelán nun ambiente afectivo e coñezan outras culturas e realidades. E ao mesmo tempo, contribúan á sensibilización social en Galicia sobre a situación do pobo saharauí.
Para acoller a un neno ou nena, non se precisa nada extraordinario, pero si un compromiso real e consciente coa causa. Estes son os principais requisitos:
O proceso está pensado para garantir unha experiencia segura e enriquecedora tanto para o menor como para a familia.
A experiencia é tamén unha aprendizaxe para quen acolle. “Estes nenos e nenas traen consigo unha historia, unha cultura e unha capacidade de resiliencia que nos conmoven e nos ensinan”, explican desde SOGAPS. E engaden: “O vínculo que se crea durante eses dous meses moitas veces permanece para toda a vida”.
Dende a organización tamén se traballa cos pais e nais dos menores nos campamentos, a través de xornadas formativas, para garantir que comprenden o obxectivo do programa e poidan preparar emocionalmente aos seus fillos para a experiencia.
O compromiso de Ames co programa Vacacións en Paz non é novo, pero si crecente. Cada ano máis centros educativos, familias e entidades locais implican aos seus recursos e esforzos nesta iniciativa, converténdose nun exemplo de solidariedade activa e transformadora.
Desde SOGAPS lembran que “cada familia que se suma é unha xanela aberta á esperanza” e animan á veciñanza a informarse sen compromiso.